War Games
Τι είναι War Games;
Τα wargames είναι ένα είδος παιχνιδιού στρατηγικής που προσομοιώνουν την συνθήκη του πολέμου, σε αντίθεση με τα αφαιρετικά παιχνίδια στρατηγικής όπως το σκάκι. Σε ένα wargame μπορεί να υπάρξει η αναπαράσταση ενός ιστορικού πολέμου ή μιας τοπικής μάχης ή ενός πολέμου/μάχης σε έναν κόσμο φαντασίας.
Η Ιστορία των wargames
Το πρώτο wargame επινοήθηκε από τον καθηγητή φιλοσοφίας, με σπουδές στα μαθηματικά και την φυσική ιστορία, Johann Christian Ludwig Hellwig το 1780 στην Πρωσία. Ο λόγος που ο Hellwig δημιούργησε το παιχνίδι ήταν για να διδάξει στρατηγική σε μελλοντικούς αξιωματικούς του στρατού, αλλά θέλοντας να το βγάλει και στο εμπόριο προσάρμοσε τον χάρτη σε τετράγωνα έτσι ώστε να είναι πιο προσιτό στους παίχτες του σκάκι. Το παιχνίδι του Hellwig παιζόταν σε ένα μεγάλο πλέγμα τετραγώνων τα οποία είχαν χρωματική κωδικοποίηση για να αντιπροσωπεύουν διαφορετικούς τύπους εδάφους: βουνά, βάλτους, ποτάμια, χαρακώματα κ.λπ.
Τα κομμάτια του παιχνιδιού αντιπροσώπευαν πραγματικές στρατιωτικές μονάδες: ιππικό, πεζικό, πυροβολικό και διάφορες μονάδες υποστήριξης. Όπως στο σκάκι, μόνο ένα κομμάτι μπορούσε να καταλάβει ένα τετράγωνο και τα κομμάτια κινούνται από τετράγωνο σε τετράγωνο είτε ευθεία είτε διαγώνια. Σε αντίθεση με το σκάκι, τα κομμάτια είχαν προσανατολισμό, για παράδειγμα ένα κομμάτι πυροβολικού θα μπορούσε να πυροβολήσει ένα εχθρικό κομμάτι μόνο αν το ¨έβλεπε¨. Το παιχνίδι ήταν μια εμπορική επιτυχία και ενέπνευσε πολλούς εφευρέτες να αναπτύξουν τα δικά τους πολεμικά παιχνίδια.
Το 1824, ο Georg Heinrich Rudolf Johann von Reisswitz, (Πρώσος αξιωματικός του στρατού), παρουσίασε στο Γενικό Επιτελείο Στρατού της Πρωσίας το δικό του πολεμικό παιχνίδι. Αντί για πλέγμα παιζόταν σε στρατιωτικούς χάρτες που χρησιμοποιούσε ήδη ο στρατός. Αυτό επέτρεψε στο παιχνίδι να προσομοιώσει μάχες σε πραγματικές τοποθεσίες. Τα μολύβδινα κομμάτια μπορούσαν να μετακινηθούν σε ολόκληρο τον χάρτη σε ελεύθερο σχηματισμό, κάθε κομμάτι αντιπροσώπευε κάποιου είδους στρατιωτικής μονάδας (τάγμα πεζικού, μοίρα ιππικού, κ.λπ.) και ήταν βαμμένα κόκκινα ή μπλε ανάλογη με την παράταξη στην οποία ανήκαν. Τα κομμάτια ήταν στην ίδια κλίμακα που ήταν και ο χάρτης έτσι ώστε να καταλαμβάνουν τον σωστό σχετικό χώρο στο πεδίο της μάχης. Το παιχνίδι επίσης χρησιμοποιούσε ζάρια για να προσθέσει έναν βαθμό τυχαιότητας στη μάχη. Το εγχειρίδιο του Reisswitz παρείχε πίνακες που ανέφεραν πόσο μπορούσε να κινηθεί μια μονάδα σε έναν γύρο ανάλογα με το έδαφος τον τρόπο που μετακινούνταν π.χ. περπατώντας, τρέχοντας, καλπάζοντας κ.λπ. ενώ ο διαιτητής χρησιμοποίησε έναν χάρακα για να μετακινήσει τα κομμάτια στον χάρτη. Το παιχνίδι του Reisswitz χρησιμοποίησε διαιτητή. Οι παίκτες δεν έλεγχαν άμεσα τα κομμάτια τους στον χάρτη του παιχνιδιού. Αντίθετα, έγραφαν διαταγές-εντολές για τα στρατεύματά τους σε ένα κομμάτι χαρτί, το οποίο υπέβαλαν στον διαιτητή. Ο διαιτητής έπειτα μετακινούσε τα κομμάτια στον χάρτη σύμφωνα με τον τρόπο που έκρινε ότι τα στρατεύματα θα ερμηνεύσουν και θα εκτελούσαυν τις εντολές τους. Στον αγγλόφωνο κόσμο, το παιχνίδι του Reisswitz και οι παραλλαγές του ονομάζοντας Kriegsspiel , που είναι η γερμανική λέξη για το “wargame”.
Το 1872 εκδόθηκε το πρώτο εγχειρίδιο στα Αγγλικά για wargame για λογαριασμό του βρετανικού στρατού, το οποίο και έλαβε βασιλική έγκριση.
Το 1873 ιδρύετε ο πρώτος σύλλογος ψυχαγωγικού πολεμικού παιχνιδιού στον κόσμο στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης με το όνομα University Kriegspiel Club.
Το 1913 ο Άγγλος συγγραφέας H.G. Wells παρουσίασε το πρώτο βιβλίο που κυκλοφόρησε στο εμπόριο με τον τίτλο Little Wars, το οποίο ήταν το πρώτο βιβλίο κανόνων για ένα παιχνίδι στρατηγικής με μινιατούρες. Το Little Wars είχε πολύ απλούς κανόνες για να το κάνει διασκεδαστικό και προσιτό σε όλους. Χρησιμοποιούσε ζάρια ή υπολογισμούς για την επίλυση των μαχών, ενώ οι κινήσεις των μοντέλων γινόταν με την βοήθεια ενός κορδονιού μήκους 2 ποδιών. Για τις επιθέσεις του πυροβολικού οι παίκτες χρησιμοποίησαν όπλα με ελατήρια που έβαλαν μικρές ξύλινες μπάλες για να χτυπήσουν φυσικά τα εχθρικά μοντέλα. Το Little Wars ήταν τον πρώτο παιχνίδι που χρησιμοποίησε χαρακτηριστικά εδάφους (λόφους, δάση, κτήρια κ.α.) υπό κλίμακα δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο πεδίο μάχης.
Το 1971 δημοσιεύτηκε το παιχνίδι Chainmail από τους Gary Gygax και Jeff Perren. Το Chainmail ήταν το πρώτο σετ παιχνιδιού με μινιατούρες με θεματολογία τον μεσαίωνα και το παιχνίδι που ενέπνευσε τον Gary Gygax για να δημιουργήσει το παιχνίδι ρόλων Dungeons & Dragons.
Ο σχεδιασμός των wargames
Ρεαλιστικότητα
Όλα τα wargames προσπαθούν, μέχρι ένα σημείο, να είναι ρεαλιστικά και να προσομοιώνουν το πεδίο της μάχης. Βέβαια, κανένα δεν μπορεί να πετύχει τον απόλυτο ρεαλισμό διότι όλα αμφιταλαντεύονται μεταξύ ρεαλισμού, απλότητας και διασκέδασης μέσα στα πλαίσια άλλοτε αυστηρών και άλλοτε όχι τόσο κανόνων.
Πολυπλοκότητα
Ενώ οι κανόνες στο σκάκι είναι σχετικά απλοί, τα wargames τείνουν να έχουν αρκετά περίπλοκους κανόνες. Σε γενικές γραμμές, όσο πιο ρεαλιστικό προσπαθεί να είναι ένα wargame, τόσο πιο περίπλοκοι είναι οι κανόνες του. Αυτό καθιστά δύσκολη την εκμάθηση τους. Ακόμα και έμπειροι παίχτες παίζουν συνήθως με το βιβλίο κανόνων στο χέρι. Για πολλούς ανθρώπους, η πολυπλοκότητα καθιστά δύσκολη την απόλαυση των πολεμικών παιχνιδιών, αλλά ορισμένοι παίκτες απολαμβάνουν υψηλό ρεαλισμό, οπότε η εξεύρεση ισορροπίας μεταξύ ρεαλισμού και απλότητας είναι δύσκολη.
Κλίμακα
Κάθε wargame πρέπει να έχει μια αίσθηση κλίμακας , έτσι ώστε να μπορεί να μιμείται ρεαλιστικά το μέγεθος των μοντέλων (εάν χρησιμοποιεί μινιατούρες), το έδαφος, την απόσταση και τον χρόνο. Η κλίμακα εκφράζεται συνήθως ως λόγος, π.χ. 1:56 υποδεικνύει ότι το 1 cm στον χάρτη του παιχνιδιού αντιπροσωπεύει 56 cm. Αλλιώς μπορεί να αντιπροσωπεύεται κατευθείαν σε χιλιοστά, για παράδειγμα 28mm ή 15mm που είναι δύο από τις πιο συνήθης κλίμακες. Τα 28 χιλιοστά σημαίνουν ότι ένας άνθρωπος με ύψος περίπου 1,70μ, σε μινιατούρα είναι 28 χιλιοστά από τα πόδια μέχρι το κεφάλι. Άλλοι το καθορίζουν από τα πόδια μέχρι τους ώμους, οπότε συχνά υπάρχει και κάποια σύγχυση στις κλίμακες, αλλά σε γενικές γραμμές μοιάζουν από την μία εταιρία στην άλλη.
Βασικές κατηγορίες
Miniature wargaming
Κάποια wargames χρησιμοποιούν μινιατούρες υπό κλίμακα για να αναπαραστήσουν τις μονάδες των στρατών. Επίσης το ίδιο το πεδίο της μάχης αναπαρίσταται υπό την ίδια κλίμακα από τρισδιάστατα διοράματα που αποτελούνται από βουνά, λόφους, δάση, κτήρια, ερείπια, δρόμους, κ.α. Για να ασχοληθεί κάποιος με τα miniature wargames θα πρέπει πρώτα να περάσει από το στάδιο του μοντελισμού.
Block wargaming
Τα block wargaming απεικονίζουν τα στρατεύματα σε μορφή τετραγώνων (blocks) που φέρουν την πληροφορία στον παίχτη που τα χειρίζεται. Ο αντίπαλος καλείται να συλλέξει πληροφορίες για τα block του αντιπάλου με βάση τις κινήσεις και τα μοτίβα που ακολουθούν.
Διάσημα παιχνίδια ανά κατηγορία
Skirmish games: Είναι τα παιχνίδια που ασχολούνται με αψιμαχίες (όπως λέει και το όνομα) αντί με πόλεμο μεγάλης κλίμακας. Δηλαδή οι παίκτες αντί να έχουν στρατούς σε παρατάξεις ο καθένας στην μεριά του στο ταμπλό, έχουν τον έλεγχο μόνο μίας μικρής μονάδας ή απλά μερικών ηρώων. Για τον λόγο του ότι δεν έχουν πολλές μινιατούρες ανά παράταξη, κάνει αυτά τα παιχνίδια πολύ πιο βραχυχρόνια και εύκολα να διαχειριστεί κάποιος.
BattleTech: Παιχνίδι μαχών με τεράστια ανθρωποειδή ρομπότ είδους “Mecha” που πιλοτάρονται από ανθρώπους. Σήμα κατατεθέν στο είδος αυτό, έκανε την αρχή για πολλά παιχνίδια, ειδικά φαντασίας, και ίσως το πρώτο που έγινε διάσημο στο ευρύτερο κοινό και που έκανε γνωστό το wargaming γενικότερα.
Infinity: Ένα πλέον πολύ διάσημο skirmish game, με αισθητική που θυμίζει manga ή anime σε έναν Cyberpunk κόσμο, όπου πια ο πόλεμος δεν είναι συμβατικός αλλά περισσότερο γίνεται με μικρές και μυστικές αψιμαχίες, δολοφονίες κλπ μεταξύ εθνών ή και εταιριών.
Malifaux: Παιχνίδι 32mm κλίμακας, σε ένα βικτοριανό steampunk wild-west που η κάθε μεριά ελέγχει 3 με 5 χαρακτήρες. Το ιδιαίτερο με αυτό το παιχνίδι είναι ότι αντί για ζάρια, ο παράγοντας της τύχης αποφασίζεται από κάρτες.
Άλλα γνωστά παιχνίδια: Bolt-Action, Frostgrave
Historical games: Καθαρά ιστορικά παιχνίδια που ασχολούνται με μεγάλες ιστορικές μάχες και συνήθως έχουν μικρής κλίμακας μινιατούρες 15mm ή 6mm.
Flames of War: Πολύ διάσημο ιστορικό παιχνίδι για τους λάτρεις της ιστορίας 2ου Παγκοσμίου.
S.P.Q.R, Hail Caesar, SAGA: Ιστορικά παιχνίδια που ασχολούνται με τα αρχαία χρόνια ή με τα μεσαιωνικά.
Κλασικά παιχνίδια
Warmachine: Επίσης παιχνίδι επιστημονικής φαντασίας, εξίσου σκοτεινό με το Warhammer 40k.
Star Wars Legion: Αντίστοιχο παιχνίδι στο κόσμο του Star Wars, πολύ διάσημο τα τελευταία 3 χρόνια.
Naval and Air games: Παιχνίδια μεγάλης ή μικρής κλίμακας που όμως έχουν να κάνουν με ναυτική ή με εναέρια μάχη. Συνήθως είναι παιχνίδια που προσπαθούν να προσομοιώσουν πολύ πιστά την πραγματικότητα και ο παίκτης πρέπει να έχει ιστορικές γνώσεις ή ακόμα και στρατηγικές γνώσεις για να μπορεί να τα παίξει.
Star Wars: X-Wing, Armada: Εδώ βάλαμε αυτά τα δύο παιχνίδια που ενώ θα μπορούσαν να μπούνε σε κάποια άλλη κατηγορία, ταιριάζουν εδώ καλύτερα ως πιο εύκολα και εισαγωγικά στο είδος, διότι δεν χρειάζεται κανείς να έχει τόσο στρατηγικές ή ιστορικές γνώσεις για να παίξει.
Άλλα πολύ διάσημα στο είδος και σχετικά ευπροσέγγιστα είναι τα Victory at Sea και Blood Red Skies της Warlord Games, που ασχολούνται κυρίως με μάχες του 2ου Παγκοσμίου.